POLITYKA PRYWATNOŚCI

COPYRIGHT SIROCCY RADCOWIE PRAWNI     I    2022

Każdy posiadacz pojazdu dopuszczonego do ruchu drogowego ma obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego - w skrócie OC PPM. Ubezpieczenie OC PPM ma na celu zapewnienie ochrony osobom poszkodowanym wskutek zdarzenia drogowego.

Powszechnie wiadomo, iż w razie uszkodzenia pojazdu mechanicznego w wyniku kolizji drogowej z udziałem innego pojazdu mechanicznego, poszkodowanemu przysługuje odszkodowanie wypłacane z ubezpieczenia OC PPM sprawcy kolizji. Natomiast niewiele osób wie, iż oprócz odszkodowania za naprawę pojazdu, poszkodowany może ubiegać się także o odszkodowanie za utratę wartości handlowej pojazdu.

Świadczenie z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu jest wypłacane przez zakład ubezpieczeń na rzecz poszkodowanego, jeżeli w wyniku zdarzenia drogowego w jego pojeździe nastąpiła szkoda. Nie budzi wątpliwości, że tzw. pojazd powypadkowy nie przedstawia takiej samej wartości, jak pojazd bezwypadkowy.

Prawo poszkodowanego do uzyskania odszkodowania z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu zostało potwierdzone przez Sąd Najwyższy.

W uchwale z dnia 12 października 2001 r., w sprawie o sygnaturze akt: III CZP 57/01 Sąd Najwyższy orzekł, iż „odszkodowanie za uszkodzenie samochodu może obejmować oprócz kosztów jego naprawy także zapłatę sumy pieniężnej, odpowiadającej różnicy między wartością tego samochodu przed uszkodzeniem i po naprawie.” Sąd Najwyższy dokonał trafnej analizy rynku samochodów wskazując, iż pojazd, mimo że został naprawiony zgodnie z technologią producenta traci wartość rynkową, jako pojazd powypadkowy. Trudno nie zgodzić się z takim stanowiskiem. Wprawdzie w autoryzowanych serwisach naprawczych możliwe jest przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia, jednakże fakt, że pojazd był uszkodzony, a następnie naprawiany bezpowrotnie wpływa na jego wartość, której miernikiem jest rynek i popyt na pojazdu posiadające określone cechy, wśród których nabywcy wymieniają bezkolizyjność. Nabywca mając do wyboru dwa podobne samochody używane, wybierze pojazd bezwypadkowy. Zjawisko to zmusza właścicieli pokolizyjnych samochodów do obniżenia ceny pojazdów.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 grudnia 2021 r., w sprawie o sygnaturze akt I NSNc 451/21 pokreślił, że celem odpowiedzialności odszkodowawczej jest co do zasady ustalenie odszkodowania za szkodę majątkową w pełnej wysokości. Dalej w uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że w orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że dla powstania odpowiedzialności odszkodowawczej kluczowy jest moment powstania szkody w postaci uszkodzenia pojazdu w wyniku kolizji drogowej. Obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela sprawcy kolizji drogowej powstaje z chwilą wyrządzenia poszkodowanemu szkody. Natomiast kluczowym dla zagadnienia odszkodowania za rynkowy ubytek wartości pojazdu jest fakt, że odszkodowanie wypłacane przez zakład ubezpieczeń powinno obejmować również odszkodowanie za utratę wartości pojazdu, jaka nastąpiła na skutek kolizji z udziałem pojazdu.

Podsumowując zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, sądy powszechne oraz Sąd Najwyższy, prezentują pogląd, że odszkodowanie wypłacane poszkodowanemu przez zakład ubezpieczeń powinno uwzględniać utratę wartości handlowej pojazdu, a wysokość takiego odszkodowania powinna odpowiadać różnicy między wartością rynkową samochodu przed uszkodzeniem i po jego naprawie.

Potwierdzeniem powyższej linii orzeczniczej jest stanowisko prezentowane przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). W 2014 roku KNF wydała wytyczne dotyczące likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych. W wytycznej o numerze 21 wskazano, że zakład ubezpieczeń powinien, przy ustalaniu wysokości świadczenia z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów, uwzględniać utratę wartości handlowej pojazdu, w przypadkach, w których utrata taka nastąpiła. Nadto zakład ubezpieczeń powinien się kierować zasadą indywidualizacji oceny roszczenia z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Swoje stanowisko KNF potwierdziła również w Rekomendacjach dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych z lipca 2022 roku. KNF w rekomendacji o numerze 23 ponownie wydała zalecenia dla zakładów ubezpieczeń, aby badały zasadność wypłacenia odszkodowania od utraty wartości handlowej pojazdu powstałej w wyniku uszkodzenia i po uwzględnieniu naprawy pojazdu w związku z zaistniałą szkodą niezależnie od tego,czy poszkodowany zgłosił roszczenie w tym zakresie.

Niestety pomimo jasnej linii orzeczniczej oraz stanowiska KNF uzyskanie odszkodowania za utratę wartości handlowej pojazdu wymaga zgłoszenia roszczenia do zakładu ubezpieczeń i przeprowadzenia dodatkowego postępowania likwidacyjnego a niekiedy również złożenia pozwu o zapłatę. Zakłady ubezpieczeń wbrew zaleceniom KNF nie dokonują wypłaty odszkodowania z tytułu utraty wartości handlowej wraz z odszkodowaniem obejmującym koszty naprawy pojazdu. Poszkodowany, który nie ma wiedzy o przysługującym mu uprawnieniu i warunkach jego dochodzenia może stracić od kilkuset do kilku tysięcy złotych.

Kiedy zatem poszkodowanemu przysługuje odszkodowanie za utratę wartości handlowej pojazdu?

Po pierwsze ważny jest wiek pojazdu, który nie może przekraczać 72 miesięcy (6 lat) eksploatacji. Oznacza to, że od pierwszej rejestracji pojazdu nie może upłynąć więcej niż 6 lat. Po drugie musi to być pierwsze uszkodzenie pojazdu o charakterze kolizyjnym, gdyż odszkodowanie z tytułu utraty wartości handlowej nie przysługuje w razie wystąpienia drugiej i kolejnej szkody w pojeździe. Po trzecie w pojeździe uszkodzone powinny zostać tzw. elementy nieodejmowalne tzn. takie, które nie podlegają łatwej, bezinwazyjnej wymianie. Niestety samo uszkodzenie błotnika, lusterka czy wyposażenia samochodu, które łatwo można wymienić nie wpływa na wartość handlową pojazdu. Po czwarte szkoda nie może być całkowita. Odszkodowanie od rynkowej utraty wartości pojazdu przysługuje, jedynie, gdy auto może zostać naprawione i nadal używane. Po piąte wyliczenie rynkowej utraty wartości handlowej musi wynosić minimum 200 zł. Rynkowy ubytek wartości ma charakter przybliżony, a na jego wysokość wpływa wiele elementów, m.in. stopień uszkodzenia nadwozia, okres użytkowania pojazdu w miesiącach, wartość rynkowa pojazdu przed kolizją, itd. Końcowe wyliczenie jest zaokrąglane do 10 lub 50 złotych. Dlatego tak ważne jest, aby wyliczyć je prawidłowo. Istotnym jest również, aby samochód został naprawiony prawidłowo i zgodnie z zalecaną technologią w specjalistycznym lub autoryzowanym serwisie naprawczym.

Pomimo nałożonych przez KNF na zakłady ubezpieczeń jasnych wytycznych odnośnie odszkodowań za utratę wartości handlowej pojazdu oraz utrwalonej już linii orzeczniczej, zakłady ubezpieczeń niechętnie wypłacają odszkodowania z tego tytułu formalizując postępowanie likwidacyjne, domagając się dodatkowych dokumentów i dowodów.

Pracownicy Naszej Kancelarii zajmują się kompleksową obsługą roszczeń o zapłatę odszkodowania za utratę wartości handlowej pojazdu od etapu postępowania likwidacyjnego szkody prowadzonego przez zakład ubezpieczeń, aż po profesjonalne reprezentowanie klienta w postępowaniu sądowym o zapłatę odszkodowania.

Autor: Barbara Fordon – aplikant radcowski

Prezentowana treść stanowi informowanie o wykonywaniu zawodu radcy prawnego w rozumieniu art. 31 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i Regulaminu Wykonywania Zawodu.